Η ιδέα της χρήσης, επίσης στον νομικό τομέα, τύπων που μπορούν να αλγοριθμηθούν και να κωδικοποιηθούν σε μια γλώσσα που μπορεί να ερμηνευθεί από μια “μηχανή” είναι μια παλιά σκέψη που τώρα βρίσκει νέα δύναμη και ώθηση.
Η ανάγκη προσαρμογής της παραδοσιακής νομικής παραγωγής στις σημερινές ανάγκες ρύθμισης και ελέγχου αποτελεί, στην πραγματικότητα, μία από τις προτεραιότητες των νομοθετών παγκοσμίως[1].
1] Η φύση και ο τρόπος λειτουργίας των σχέσεων που προκύπτουν στο “υφάλμυρο” περιβάλλον που αποτελεί το υβριδικό περιβάλλον στο οποίο δραστηριοποιείται ο άνθρωπος δεν μπορεί να αφεθεί στον αρχέγονο νόμο “της φύσης”, όπου οι ισχυρότεροι υπαγορεύουν τους “κανόνες”[2] που οι άλλοι, οι ασθενέστεροι, τηρούν και υποφέρουν.
Πρόκειται για ένα φαινόμενο που έχει εισέλθει στην καθημερινότητα των κοινωνικών σχέσεων χωρίς να χτυπάει ευγενικά την πόρτα ζητώντας “άδεια”, αλλά σπάζοντας κάθε εμπόδιο που τίθεται στο διάβα του, “μολύνοντας” τους πάντες και τα πάντα, καθιστώντας τον εαυτό του απαραίτητο και όλο και πιο αόρατο[3].
3] Η “σκέψη” του αλγορίθμου ως κατάλληλου εργαλείου για την “περίμετρο” μιας “νόρμας” είναι μια αναπόφευκτη πορεία για μια κοινωνία, onlife, πλήρως βυθισμένη στην infosphere, στην οποία οι έννοιες του χώρου και του χρόνου σχετικοποιούνται και στοχεύουν στις νέες οικονομικές και “κοινωνικές” ανάγκες.
Στο δοκίμιό τους The Ethical Algorithm, οι Michael Kearns και Aaron Roth αναφέρουν: “Πιστεύουμε ότι χρειάζονται καλύτεροι αλγόριθμοι για τη μείωση της κακής συμπεριφοράς, οι οποίοι μπορούν να βοηθήσουν τις κανονικές υπηρεσίες, τις ομάδες ακτιβιστών και άλλους ανθρώπινους οργανισμούς να παρακολουθούν και να μετρούν τις ανεπιθύμητες και ανεπιθύμητες επιπτώσεις της μηχανικής μάθησης” [4].
Στην αναζήτηση λύσης για την προκατάληψη των αλγορίθμων[5], διαπιστώνεται μια σταθερά: χρειάζονται πιο αποτελεσματικοί αλγόριθμοι που λειτουργούν με ανθρώπινη “επίβλεψη”.
Το πλάσμα έχει συνεχή ανάγκη από τον δημιουργό του, από τον οποίο δεν μπορεί να αποχωριστεί πλήρως. Αυτή η “ενεργός” συμμετοχή είναι η καλύτερη εγγύηση για την επιβίωση του ανθρώπινου παράγοντα, στον αυτοματισμό μιας απόφασης που καθορίζεται όλο και περισσότερο (συνειδητά ή όχι) από τον τεχνολογικό παράγοντα (γενικά) και από τους τεχνητούς πληροφοριακούς παράγοντες (ειδικότερα).
Leo Stilo
[1] «The brusque pace of technological progress in the digital economy has unfortunately not been matched by policy at the global level that could regulate its development in an effective manner and foreshadow potential negative impacts. One reason for this discrepancy is the breakneck speed of technological transformations that have led to an overhaul the existing digital environment during the last two decades.» (tratto da: Gehl Sampath, Padmashree, Regulating the Digital Economy: Are We Heading for a Win-Win or a Lose Lose?(December 18, 2018), available at SSRN.
[2] A. Celotto, Come regolare gli algoritmi. Il difficile bilanciamento fra scienza, etica e diritto, in Analisi Giuridica dell’Economia, Studi e discussioni sul diritto dell’impresa,1/2019, Il Mulino, 47-60; A. Celotto, Verso l’algoretica. Quali regole per le forme di intelligenza artificiale?
[3] L. Bolognini, Follia artificiale, Rubbettino Editore, 2018 così descrive la realtà contemporanea: «..i Bit stanno impadronendosi di tutto delle nostre cose e dei nostri gesti, come il ghiaccio nella favola di Frozen».
[4]Michael Kearns e Aaron Roth, The Ethical Algorithm: “The Science of Socially Aware Algorithm Design, Oxford University Press (4 ottobre 2019): «Understanding and improving the science behind the algorithms that run our lives is rapidly becoming one of the most pressing issues of this century».
[5] P. Zuddas, Pregiudizi digitali e principio di precauzione, Fasc. 2, in Giurcost.it, 2020.
